Chuyện Dài Nước Mỹ : Thuế quan và TT Trump ...
Ngày 2/4/2025, TT Donald Trump tuyên bố một loạt biện pháp thuế quan mạnh mẽ nhắm vào toàn bộ hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Một mức thuế nền 10% sẽ áp dụng cho tất cả hàng nhập từ mọi quốc gia bắt đầu từ ngày 5 tháng 4. Song song đó, nhiều nước trong đó có Trung+, Liên Âu, Mexico, và đặc biệt là VN sẽ đối diện các mức thuế cao hơn, có nơi lên đến 46%. Đây là bước đi táo bạo, có thể gây tranh cãi, nhưng cần được nhìn nhận bằng một lăng kính dài hạn. Đây là một nỗ lực để cứu lấy ngân sách quốc gia, kiểm soát nợ công, và bảo vệ chủ quyền kinh tế Hoa Kỳ.
Sẽ có người lập tức phản đối rằng người tiêu dùng Mỹ sẽ là những người chịu thiệt và điều này đúng. Hàng hóa nhập khẩu sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Một chiếc máy điện tử từ Trung+ sẽ có giá cao hơn 20–30%. Một đôi giày sản xuất tại VN có thể tăng từ 100 đô lên 140 đô.
Nhưng câu hỏi cần được đặt ra là liệu chúng ta có thể tiếp tục mua rẻ mãi trong khi nợ công đã vượt quá 36.000 tỷ đô la ?
Ngân sách Hoa Kỳ đang cạn kiệt. Chi phí quốc phòng, an sinh xã hội, giáo dục, y tế… tiếp tục phình to, trong khi nguồn thu từ thuế thu nhập và doanh nghiệp không đủ để bù đắp. Chính phủ phải đi vay, và tiền lãi trả cho nợ công đã lên đến gần 1.000 tỷ đô mỗi năm. Trong bối cảnh đó, thuế nhập khẩu trở thành một trong những nguồn thu hiếm hoi có thể gia tăng nhanh chóng mà không cần đánh thêm vào lương hay tài sản của người dân Mỹ.
Theo ước tính sơ bộ của chính phủ, các mức thuế mới sẽ mang lại khoảng 700 tỷ USD mỗi năm một con số đáng kể, có thể giúp Hoa Kỳ phần nào kiểm soát lạm phát nợ, trả bớt trái phiếu đáo hạn và đầu tư trở lại vào cơ sở hạ tầng trong nước. Đây không chỉ là một chính sách thương mại – mà là một chiến lược tài chính quốc gia.
Cũng cần nhìn vào bản chất các mặt hàng bị đánh thuế cao. Chúng không phải là thực phẩm thiết yếu hay thuốc men mà đa phần là hàng tiêu dùng giá rẻ, sản xuất ở nước ngoài nhờ chi phí lao động thấp, tiêu chuẩn môi trường lỏng lẻo, và đôi khi còn có trợ cấp từ chính phủ nước sở tại. Tại sao người Mỹ phải tiếp tục tài trợ cho mô hình phát triển của các nước khác, trong khi chính mình thì mắc nợ ?
TT Trump đã khẳng định rằng chính sách thuế này không nhằm "phạt" người dân, mà là để "chuyển hóa" thói quen tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất nội địa, tái công nghiệp hóa nước Mỹ, và quan trọng hơn cả là giành lại chủ quyền kinh tế.
Không quốc gia nào có thể duy trì vị thế cường quốc nếu phụ thuộc hoàn toàn vào hàng nhập khẩu rẻ, còn người dân thì sống nhờ nợ.
Dĩ nhiên, ngắn hạn sẽ có va chạm khi lạm phát có thể tăng, người tiêu dùng sẽ phải điều chỉnh. Nhưng nếu đặt trên cán cân lợi ích quốc gia, thì đây là một cái giá cần thiết và xứng đáng để ngăn nước Mỹ khỏi trượt sâu vào hố nợ không đáy.
Người Mỹ có thể sẽ phải trả thêm vài chục đô mỗi tháng cho các sản phẩm ngoại nhập. Nhưng đổi lại, đất nước có thêm 700 tỷ đô thu ngân sách mỗi năm. Đó không phải là sự hy sinh – mà là một đầu tư mang tính chiến lược cho tương lai của chính nước Mỹ.