Sự biến mất bất ngờ:
Những nội dung, hình ảnh bị gỡ bỏ trên trang chùa Ba Vàng

Nguyễn Quốc Chính (Gã Khờ)

Ai sẽ phải chịu trách nhiệm khi niềm tin tôn giáo bị lợi dụng, người bệnh bị lừa dối, và đạo Phật chân chính bị tổn thương? 

1. Khi website chùa trở thành hiện trường số hóa

Những ngày đầu tháng 8/2025, cộng đồng mạng bất ngờ phát hiện hàng loạt nội dung liên quan đến hoạt động “gọi vong”, “thỉnh oan gia trái chủ”, cũng như các tài khoản ngân hàng từng được dùng để “cúng dường cho vong linh” đã âm thầm biến mất khỏi trang web chính thức của chùa Ba Vàng. Không thông báo. Không lý do. Không một lời giải thích từ nhà chùa.

Sự “im lặng kỹ thuật số” ấy không chỉ là thủ thuật dọn dẹp dữ liệu, mà giống như một nỗ lực phi tang có chủ đích. Điều khiến công chúng quan tâm hơn, là cùng với sự biến mất của các nội dung tâm linh gây tranh cãi, toàn bộ hình ảnh các lãnh đạo cấp cao từng đến thăm và chụp hình với trụ trì Thích Trúc Thái Minh cũng bị âm thầm xóa bỏ. Những bức ảnh từng xuất hiện công khai – từ cựu Chủ tịch nước, Thủ tướng, đến các nguyên Ủy viên Bộ Chính trị – đều không còn thấy trên trang chính thức của chùa.

Một cuộc “tẩy xóa dấu vết kỹ thuật số” đang diễn ra trong âm thầm. 

2. Từ “gọi vong” tiền tỉ đến các văn bản pháp lý bị lờ đi

Còn nhớ vào tháng 3/2019, dư luận từng rúng động khi báo chí phanh phui hoạt động “thỉnh vong báo oán” tại chùa Ba Vàng. Người phụ trách chính, bà Phạm Thị Yến – một phật tử nhưng thuyết giảng như pháp sư – đã tổ chức các buổi “triệu vong”, khuyên người dân phải “trả nghiệp”, “giải oan gia trái chủ” thông qua cúng dường tiền mặt – không ít trường hợp lên tới hàng chục triệu đồng/lần.

UBND TP Uông Bí khi đó đã ra văn bản yêu cầu chấm dứt toàn bộ hoạt động thỉnh vong, vì không nằm trong danh mục sinh hoạt tôn giáo đã đăng ký. Nhưng yêu cầu là một chuyện, thực tế vẫn diễn ra âm thầm. Không ai bị xử lý.

Không ai từ chức.

Bà Yến – người từng nhục mạ cái chết của nữ sinh giao gà Cao Mỹ Duyên – vẫn xuất hiện thường xuyên tại chùa. Chỉ đến khi vụ việc bị báo chí quay lại lần nữa gần đây, bà mới… “vắng mặt bất thường”. 

3. Vì sao hình ảnh lãnh đạo bị gỡ?

Câu hỏi này được đặt ra sau khi những bức ảnh chụp cảnh các nguyên thủ quốc gia và Ủy viên Bộ Chính trị đi thăm chùa Ba Vàng – từng hiển thị công khai – nay đã bị gỡ sạch.

Tại sao lại gỡ?

Ai chỉ đạo?

Có phải vì e ngại bị liên đới đến một mô hình tín ngưỡng biến tướng, từng bị công luận phê phán và các nhà nghiên cứu Phật học phản đối gay gắt?

Một số nguồn tin không chính thức cho rằng việc gỡ bỏ là theo “yêu cầu từ cấp trên”, như một động tác “cắt dây nối” để tránh mang tiếng là đã từng tiếp tay, cổ vũ, hoặc hợp thức hóa hoạt động tâm linh bị xem là phản khoa học và trục lợi.

Dù là lý do gì, hành vi xóa ảnh không thể xóa đi trách nhiệm chính trị. Bởi trong suốt hơn một thập kỷ, chùa Ba Vàng không chỉ mở rộng diện tích gấp 20 lần, mà còn ngang nhiên xây cất trên đất rừng quốc gia, vận hành các hoạt động tâm linh có dấu hiệu mê tín, thu lợi cả trăm tỉ đồng mỗi năm – trong khi không có bất kỳ cơ quan nào đủ can đảm xử lý dứt điểm. 

4. Khi “bác sĩ Bạch Mai” cũng quảng bá thỉnh vong

Một yếu tố đáng ngạc nhiên là sự xuất hiện của bác sĩ Nguyễn Hồng Phong – công tác tại Bệnh viện Bạch Mai, trong các buổi thuyết giảng của chùa Ba Vàng, từng khuyên người dân “lên chùa để khỏi bệnh”. Bác sĩ Trương Hữu Khanh nhận định: “Phát ngôn ấy vô căn cứ, làm lệch lạc tâm lý người bệnh.”

Lẽ ra, chỉ một lời khuyên như vậy là đủ để Hội đồng đạo đức ngành y tế yêu cầu điều tra. Nhưng kết quả là gì? Không ai bị xử lý. 

5. Sự im lặng tiếp tay, hay một hình thức bảo kê tôn giáo trá hình?

Vụ chùa Ba Vàng là một phép thử cho sự minh bạch trong quản lý tôn giáo, đặc biệt là các tổ chức tín ngưỡng có biểu hiện trục lợi, biến tướng giáo lý Phật giáo để làm giàu cá nhân.

Nó cũng là phép thử với báo chí – khi một số cơ quan mạnh dạn đặt câu hỏi: “Có ai đứng sau bảo kê cho chùa Ba Vàng?” hoặc: “Kỷ luật sư trụ trì Thích Trúc Thái Minh có được không?”

Nhưng đến giờ, các câu hỏi ấy vẫn chỉ treo lơ lửng như vong linh giữa chợ. 

6. Không thể gỡ trách nhiệm bằng cách gỡ ảnh

Chùa Ba Vàng có thể gỡ bài viết, gỡ số tài khoản, gỡ hình ảnh. Nhưng không thể gỡ đi được lịch sử và hậu quả từ các hoạt động từng diễn ra công khai dưới danh nghĩa tôn giáo. Sự vắng bóng của bà Phạm Thị Yến, sự im lặng của nhà sư trụ trì, và những cú “tàng hình” của nội dung website… chỉ làm dấy lên thêm nghi ngờ.

Người dân không đòi hỏi nhà chùa sám hối – mà đòi hỏi chính quyền minh bạch.

Ai đã từng hậu thuẫn?

Ai đã làm ngơ?

Và ai sẽ phải chịu trách nhiệm khi niềm tin tôn giáo bị lợi dụng, người bệnh bị lừa dối, và đạo Phật chân chính bị tổn thương?

Sự thật không thể bị “thỉnh” đi, như một vong linh trong đêm. 

Nguyễn Quốc Chính