Khỉ Thái Lan, Vượn Đông Lào

Một trong những con khỉ trong thành phố Lopburi của Thái Lan (Ảnh cắt trong clip của AP)

Châu Quang

Các quan chức động vật hoang dã Thái Lan đã đưa ra kế hoạch để mang lại bình yên cho một thành phố miền trung sau ít nhất một thập niên có xung đột giữa người và khỉ. (Theo bác Gúc, đây là giống khỉ Macaques, thuộc họ Cercopithecinae, vóc dáng trung bình, chủ yếu sống trong rừng, có khuôn mặt dài và có hai má lỏm xuống như hai túi để đựng thức ăn).

Biếm họa BaBui

Nhân dân Đông Lào vẫn chưa có kế hoạch nào như vậy sau 50 năm ở miền Nam, 75 năm ở miền Bắc bị giống vượn này thống trị. Đây là giống thuộc họ Mác-xít về hiện tượng, Mác-mít – nôm na là cái nồi cơm – là bản chất. Trước đây, giống vượn này cũng sống trong rừng, đi dép râu, đội cối, rít thuốc lào; nhưng bi giờ, theo giải thích cùa Đác-uynh, chúng đội nón đánh gôn, đeo Patek ló ra ngoài găng tay đánh gôn, nghe Vertu và uống Macallan. Trong khi giống khỉ Thái Lan có hai má lỏm đưng thức ăn, vượn Đông Lào có áo bốn túi, bỏ bao nhiêu giấy xanh loại Franklin cũng không đủ. Chúng không học quá lớp 10 nhưng con nào cũng có bằng tiến sĩ.

Những con khỉ đi tung tăng ở Lopburi là một biểu tượng của văn hóa địa phương và là một điểm mạnh thu hút khách du lịch. Nhưng sau nhiều năm chạm trán nguy hiểm với người dân và du khách; sau nhiều nỗ lực kiểm soát giống khỉ đều thất bại, người dân và doanh nghiệp địa phương đã quá ngán ngẩm. Đám khỉ thường xuyên giành giật thức ăn từ con người, đôi khi dẫn đến những cuộc va chạm tay chân khiến nhiều người bị trầy xước hoặc bị thương.

Người dân và doanh nghiệp vừa và nhỏ của xứ Đông Lào cũng quá ngán ngẩm với giống vượn này, nhưng vì chúng quá độc ác, đàn áp thẳng tay, lực lượng công an của chúng đông như quân Nguyên, người nào chỉ cần hở miệng thôi cũng bị khốn đốn bản thân và gia đình. Lâu ngày thánh thói quen, ai cũng sợ, ngậm miệng để sống yên thân, cố quên bằng rượu bia, bóng đá, hoa hậu, phim ảnh, chương trình TV nhảm nhí, diễu dở.

Nhưng sự phẫn nộ đã tăng lên vào tháng Ba khi một người phụ nữ bị trật khớp gối sau khi một con khỉ chèo kéo chân bà này để lấy thức ăn và một người đàn ông đã bị một con khỉ đói hất văng khỏi xe máy đang chạy.

Sự phẫn nộ của người dân Đông Lào cũng tăng cao, nhất là sau hai vụ Việt Á và Chuyến Bay Giải Cứu, nhưng rút cục cũng chẳng đi tới đâu, trùm cuối vụ Việt Á chỉ bị mất chức thay vì đi tù, chẳng hành khách đi máy bay nào được trả lại tiền vé bị chặt chém, chẳng ai biết số tiền “khắc phục hậu quả” đi về đâu vì thông tin loại này là “bí mật nhà nước”.

Ông Athapol – Giám đốc Sở Công viên Quốc gia, Động vật hoang dã và Bảo tồn thực vật – cho biết nhà chức trách hy vọng sẽ vây bắt khoảng 2.500 con khỉ và nhốt chúng trong các chuồng lớn, sau đó họ sẽ làm việc với các chuyên gia động vật hoang dã để chỉ cho một số lượng khỉ hạn chế được đi lại tự do trong thành phố. “Tôi không muốn con người phải làm tổn thương khỉ và tôi không muốn khỉ phải làm tổn thương con người”, ông nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo ở Bangkok.

Một chiến dịch bắt khỉ chính thức đã được phát động trong tuần, ưu tiên nhắm vào những con đực loại alpha hung dữ hơn. Cho đến nay, họ đã bắt được 37 con kh, hầu hết đã được đặt dưới sự chăm sóc của các cơ quan động vật hoang dã ở tỉnh Saraburi lân cận, những con còn lại được chuyển đến vườn thú thành phố Lopburi.

Các quan chức cho biết họ có kế hoạch bắt những con khỉ còn lại sau khi hoàn tất các chuồng, đặc biệt là những con lai vảng trong khu dân cư. Các lồng riêng biệt sẽ được chuẩn bị cho các nhóm khỉ khác nhau để ngăn chúng đánh nhau.

Athapol cho biết ông hy vọng giai đoạn đầu tiên của chiến dịch sẽ bắt đầu trong vòng vài tuần và tin rằng những chiếc lồng khổng lồ sẽ có thể chứa hàng ngàn con khỉ và “sẽ giải quyết vấn đề rất nhanh”.

Vượn chúa hiện nay cũng hô hào đốt lò, nhốt quyền lực vào lồng nhưng càng đốt càng nhốt chừng nào thì hiện tượng tiêu cực càng phát triển. Hơn nữa, chính vượn chúa cũng dính chàm thì bảo ai nghe. Ai cũng hiểu muốn giải quyết tận gốc phải làm gì nhưng nếu làm như vậy quyền lợi của giống vượn sẽ bị ảnh hưởng.

Những con khỉ này là một biểu tượng của thành phố Lopburi nằm cách Bangkok khoảng 140 km về phía bắc, nơi có quần thể Ba Chùa loại cổ, thường tổ chức lễ hội “Monkey Buffet” hàng năm, là dịp để khỉ được tung tăng khắp thành phố.

Đông Lào cũng có quần thể Ba Đình, hàng năm tổ chức đại hội. Đông Lào cũng có quần thể chùa Ba Vàng, nhưng chùa loại này chỉ để Phật tử đến giải vong, lạy cỏ, nộp tiền cho ma tăng; thay vì lễ Phật.

Giống khỉ Macaques là một loài được bảo vệ theo luật bảo tồn động vật hoang dã của Thái Lan. Một số người đổ lỗi cho khách du lịch và người dân gây ra những rắc rối này, vì họ hay cho chúng ăn, khiến số khỉ thu hút vào thành phố ngày càng đông, chúng xem việc lấy thức ăn của người là chuyện bình thường.

Hiện nay giống vượn Đông Lào cũng thuộc loại hiếm quý, cả thế giới chỉ còn vài đàn, không biết có nên bảo vệ hay cho tuyệt chủng. Dân Đông Lào không dám cho chúng tuyệt chủng, thậm chí còn chê trách những ai dám lên tiếng là làm chuyện tào lao, đội đá vá trời.

Trước đó đã có một nỗ lực để giảm bớt tệ nạn này bằng cách chỉ cho khỉ ăn ở một số địa điểm mà thôi, ai cho khỉ ăn ngoài địa điểm quy định sẽ bị phạt tiền. Nhưng biện pháp này càng làm cho mọi thứ tồi tệ hơn, vì những chỗ này bị chiếm lĩnh bởi nhóm khỉ khỏe mạnh, hung dữ. Các nhóm khỉ ốm yếu, không cùng phe, không chen chân vào được, bị đói khát nên chuyển sang quấy rối con người ở các khu vực khác để kiếm thức ăn.

Chính các con vượn Đông Lào cũng thừa nhận chúng ăn không chừa thứ gì và hiện nay trong nội bộ chúng cũng cắn xé nhau chí chóe, bề ngoài là chống tham nhũng, làm thiệt hại tài sản XHCN nhưng bề trong là thanh trừng, loại bỏ những con không cùng phe cánh. Mọi người bảo nhau cứ ngồi yên xem chúng đấm đá, hy vọng sau khi cắn xé nhau cuối cùng sẽ nổi lên một con vượn mạnh nhất, con này bỗng nhiên “giác ngộ cách mạng” trở thành một Góc-ba-chóp hoặc I-en-xin, đưa xứ Đông Lào phát triển theo đúng hướng.

Ông Athapol nói rằng mọi người không nên coi khỉ là kẻ xấu, mà chính quyền có thể đã không làm việc đủ hiệu quả để kiểm soát quần thể được xem là thủy tổ loài người này. Các biện pháp kiểm soát trước đây đã thất bại. Từ năm 2014-2023, cơ quan quản lý động vật hoang dã Thái Lan ở Lopburi đã triệt sản khoảng 2.600 con khỉ. Ông Athapol cho biết cho biết 52 trong số 77 tỉnh của Thái Lan báo cáo thường xuyên gặp các vấn đề do khỉ gây ra.

Ở Đông Lào chỉ có hơn 200 con vượn chia nhau nắm đầu các bộ và hơn 60 tỉnh thành. Chỉ cần triệt sản cái đám này thì Đông Lào sẽ phát triển theo đúng tiềm lực cùa mình.

Hồi xưa, khi bác của đàn vượn bây giờ hô hào mọi người đánh đuổi Pháp, ông ta gọi thực dân Pháp là con đỉa hai vòi, một vòi hút máu dân Pháp, một vòi hút máu dân thuộc địa. Ngày nay, đám con cháu đã qua mặt bác, trở thành con đỉa ba vòi. Một vòi hút máu đồng giống nhưng không đồng phe. Một vòi hút máu người dân trong nước qua các biện pháp giáo dục y tế thấp kém, chỉ có quyền sử dụng thay vì sở hữu đất, giải phóng mặt bằng, quơ tay trúng má, nhấc chân trúng mông, buổi sáng mời lên làm vv buổi chiều tự thắt cổ, bản án dao thớt hoặc bỏ túi, tăng giá xăng điện tùy hứng. Vòi cuối cùng hút máu người nào đã chạy trốn được sang các nước ngoài qua các biện pháp gửi tiền, du lịch, xuất khẩu lao động…

Châu Quang