Bầu cử 2020: Cuộc chạy đua sát nút,
nhưng nhà báo lại lo thất nghiệp vì đoán sai.
Bình luận gia và chuyên viên thăm dò tên là Frank Luntz, đang làm việc cho Cộng
Hoà, than thở rằng:”nghề cuả tôi sẽ tiêu tùng, nếu mà ông Trump lại thắng một lần
nữa!”
"Tôi đau đớn mà thừa nhận rằng, công chúng sẽ mất hẳn niềm tin. Không còn
tin cậy nào nữa. Ngay bây giờ, vấn đề lớn nhất là thiếu niềm tin ở quần
chúng."
"Những (hãng) thăm dò đã không làm việc hay trong năm 2016. Vì vậy, nếu mà
ông Donald Trump lại gây một bất ngờ nữa, trong khi (thăm dò cho thấy) ông Joe
Biden vẫn dẫn trước 5 hoặc 6 điểm, thì nghề của tôi là xong".
Các cuộc thăm dò dư luận phần lớn kết luận ông Biden đang dẫn đầu toàn quốc. Sự
tổng hợp cuả RealClearPolitics cho thấy ông Biden dẫn trước 8 điểm, kể là ăn chắc.
Những cái sai:
Có hai cái sai trong việc tính toán nói trên.
Cái sai thứ nhất là các cuộc thăm dò đã không trải rộng ra toàn quốc, không có ở
6 TB Cộng hoà (AK,ID,MS,ND, TN,WY ) và 4 TB Dân chủ (CT,HI,IL,RI). Vì các TB
trên được cho là ‘chắc ăn’ cho nên không ai muốn thăm dò nữa. Nhưng như vậy thì
số trung bình sẽ không thể đại diện cho ‘cấp quốc gia’ được, vì có một lỗ hổng
quá lớn (20% các tiểu bang.)
Người ta còn có thể thêm rằng cuộc thăm dò thiếu cân bằng giữa nông thôn và
thành thị. Vì lý do đại dịch, người ta không có đủ nhân lực để đi về những vùng
nông thôn rộng lớn và thiếu phương tiện truyền thông.
Cái sai thứ hai là việc tính toán không công bằng, có lẽ nhiều nhà báo đã cố
tình làm như vậy để thổi phồng cho ông Biden. Người ta đã dùng phép tính ‘trung
bình cộng’ (means), nhưng bởi vì các tiểu bang là những đối tượng khác nhau rất
nhiều cho nên cách tính ấy thiếu sự cân đối.
Hãy lấy một ví dụ đơn giản cho dễ hiểu, cách đây 2 ngày, thăm dò cho thấy ông
Biden thắng ông Trump ở Vermont (VT) với tỷ số rất lớn 54/32, nhưng ông lại
thua ở Texas (TX) với tỷ số nhỏ hơn 44/49.
Trung bình cộng là ông Biden được 49% và ông Trump được 40%. Ông Biden thắng 9
điểm.
Nhưng…dân số cuả VT chỉ có 600 ngàn người, trong khi đó TX có 29 triệu. Số 5% ông Trump hơn ở TX đại diện
cho 1.45 triệu người, gấp hơn 2 lần dân số VT. Như vậy nếu ông Trump chấp toàn
thể số phiếu ở Vermont thì ông vẫn thắng!
Cho nên muốn có công bình một cách tương đối thì người ta dùng một cách tính gọi
là ‘Số trung bình gia quyền’ (weighted average), nghiã là đưa thêm trọng lượng
vào mỗi đối tượng, (thí dụ nhân mỗi tiểu bang với số cử tri đoàn,) rồi sau đó mới
áp dụng phép trung bình cộng.
Theo ví dụ trên, phải nhân con số cuả TX lên 38, nhân con số cuả VT lên 3, sau
đó cộng lại và chia cho 41 để có số ‘Trung bình’.
Nếu làm như thế thì ông Trump được 47.75% và ông Biden được 44.73%. Ông Trump
thắng hơn 3 điểm.
Ví dụ trên chỉ cho dễ hiểu, trong thực tế thì vào ngày hôm nay (25-10-2020), ‘Trung
bình’ cuả tất cả 12 tiểu bang xôi đậu cho thấy ông Biden dẫn đầu với 48.21% và
ông Trump được 46.35%.
Chỉ cách nhau có 1.86 %, theo kinh nghiệm thăm dò là ‘không thể
xác định được’ vì ở trong vòng nghi ngờ (thường là 3%.).
Tạm kết
Từ nay tới ngày bầu cử chỉ còn 1 tuần lễ mà thôi, cho tới lúc đó nếu không có
tin sốt dẻo nào khác thì có thể đây là lần cuối cho loạt bài “Bầu cử 2020’ cuả
chúng tôi. Trước khi kết thúc loại bài này, cái ‘cơn cám dỗ’ phải ‘tiên đoán một
điều gì đó’ lớn lắm, nhưng vì đã được ông Frank Luntz báo động ‘sẽ bị thất nghiệp’
cho nên chúng tôi đành nói nước đôi:
“Theo các cuộc thăm dò ông Trump đang đi sau 1.86%, nhưng chúng ta hiểu rằng lần
trước ông ta đi sau tới 4% vẫn thắng.
Vậy thì chỉ có Trời mới biết được.”
*
Trần Mạnh Trác 2020.10.25
**
.jpg)
Nhận xét
Đăng nhận xét