Cảm nghĩ về cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Thanh Việt (Pulitzer Price fiction 2016) của đài VOA

Cảm nghĩ về cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Thanh Việt
(Pulitzer Price fiction 2016) của đài VOA

Nguyễn Tiến Cường

Ông Nguyễn Thanh Việt, tác giả cuốn The Sympathizer (Cảm Tình Viên), cuốn sách được giải Pulitzer năm 2016 vừa có một cuộc phỏng vấn do cơ quan truyền thông VOA, ban Việt Ngữ thực hiện (Nhà văn gốc Việt nổi tiếng ở Mỹ bị hủy sự kiện vì phát biểu chống Israel). Sẽ không có gì đáng nói nếu ông Việt không có những phát ngôn vừa thiếu hiểu biết vừa vô trách nhiệm của một người có học vị giáo sư (Professor) tại trường đại học Nam California (University of Southern California) Hoa Kỳ.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt: Người VNCH cần tự chịu trách nhiệm cho biến cố 30/04

Sau khi được tin ông Nguyễn Thanh Việt đoạt giải Pulitzer năm 2016, tôi đã tìm đọc quyển The Sympathizer (Cảm Tình Viên) này. Chỉ sau khoảng 1/3 quyển sách, thấy thật thất vọng, sách được giải Pulitzer vì đã khéo léo sáng tác, tưởng tượng (fiction) theo đúng nhận định, suy nghĩ, hiểu biết, mong muốn, của đa số các sử gia người Mỹ về cuộc chiến tranh Việt Nam kéo dài 21 năm (1954-1975). Tuy nhiên, đó không phải là điều chính muốn nói trong bài viết này.

Điểm chính là trong cuộc phỏng vấn bằng tiếng Anh do đài VOA thực hiện ngày 21.10.2023 - được dịch sang tiếng Việt - ông Việt đã đưa ra nhận định về ngày 30.04.1975 - ngày người Việt tị nạn cộng sản thường gọi là Tháng Tư Đen vì là ngày kết thúc tháng 4 năm 1975 - cho rằng “hàng triệu Người Việt Tị Nạm Cộng Sản phải chịu trách nhiệm cho những hành động của mình tại Việt Nam cũng như tại Hoa Kỳ”.

Trước khi có cuộc phỏng vấn này, một tổ chức của người Do Thái ở New York City - 92NY - đã hủy bỏ một buổi nói chuyện với sự tham dự của ông Nguyễn Thanh Việt vào ngày thứ sáu 20.10.2023, lý do được cho là ông Việt đã ký vào một thư ngỏ lên án sự tàn bạo của Do Thái trong cuộc tấn công vào dải GAZA, khu dân cư của người Palestine.

Ông Việt rời khỏi đất nước, cùng với gia đình chạy trốn chế độ CSVN vào những ngày cuối tháng tư 1975, khi đó ông mới bốn tuổi. Ông không hề có một ngày nào, giờ nào sống với chế độ cộng sản Việt Nam, ông cũng không lớn lên dưới chế độ Việt Nam Cộng Hòa.

Sống, đi học từ mẫu giáo, trưởng thành dưới chế độ tự do, dân chủ, nhân bản của Mỹ, trở thành nhà văn, giáo sư đại học, ông không rành tiếng Việt nhưng lại rất can đảm, mạnh mẽ nhận định, phát biểu về một vấn đề to lớn mà ông hòan toàn thiếu hiểu biết, không có kinh nghiệm, chưa hề sống thực tế một ngày nào. Kiến thức, sự hiểu biết của ông Việt về cuộc chiến tranh 1954-1973 của VN hầu hết chỉ được thu thập từ sách vở, tài liệu của các tác giả, sử gia phản chiến Hoa Kỳ được giảng dậy, phổ biến trong các trường đại học.

Ông Việt nói:

“Những người Mỹ gốc Việt đang tưởng nhớ về những mất mát, những sự ngược đãi mà họ phải gánh chịu nhưng chính bản thân họ cũng ‘quên mất’ những điều mà họ đã gây ra cho người khác và tôi nghĩ rằng chính những người Mỹ gốc Việt đó, những người sống trong tại miền Nam Việt Nam phải chịu trách nhiệm cho những vấn đề và những hành động của mình tại Việt Nam cũng như tại Hoa Kỳ. Vậy nên, điều quan trọng ở đây là khi chúng ta ghi nhớ những điều mà ‘phía bên kia’ gây cho mình thì cũng đừng quên những thứ mình gây ra cho với họ.”

Hành động của họ là hành động gì? Có người dân miền Nam, đơn vị quân đội nào đem quân tấn công, xâm chiếm, pháo kích bừa bãi vào xóm làng, trường học miền Bắc không hay chỉ có điều ngược lại? Chính vì âm mưu, chủ trương xâm chiếm miền Nam nên khi hiệp định Genève được ký kết, cộng sản phải tập kết ra Bắc theo các điều kiện trong hiệp định, họ đã âm thầm gài lại cán bộ, binh sĩ, chôn dấu vũ khí...để sau đó phá hoại hiệp định, tấn công vào nền dân chủ non trẻ của miền Nam.

Ông Việt có biết tháng 3.1972, quân đội Bắc Việt đã đồng loạt đưa xe tăng T54, hỏa tiễn 122 ly,đại pháo 130ly, hàng chục sư đoàn quân chính quy vượt sông Bến Hải tấn công vào tỉnh Quảng Trị của miền Nam. Quân CS Bắc Việt đã pháo kích vô tội vạ vào dòng người dân chạy loạn trên quốc lộ 1 tạo thành một đoạn đường dài 9km toàn xác người, đoạn đường sau đó được gọi là Đai Lộ Kinh Hoàng.

Hay ông Việt cho rằng, cộng đồng người Việt hải ngọai phải chịu trách nhiệm về tình trạng đất nước hiện nay vì họ đã để cho xã hội VN suy đồi, giáo dục tụt hậu, kinh tế yếu kém, tham nhũng tràn lan, công an tùy tiện bắt bớ, giam giữ, kết án bất kỳ ai họ muốn…?

Chắc chắn một điều. Ông Việt không hề biết đến không khí ngột ngạt, tù túng, hoang mang, lo sợ của người dân miền Nam, những cảm giác đói, lạnh triền miên của người dân trên cả nước dưới chế độ CSVN sau ngày 30..04.1975 kéo dài đến thập niên 90 thế kỷ trước đến độ hàng triệu người đã phải liều chết ra đi để tìm đường sống.

Ông cũng không biết những chính sách tàn bạo, thất nhân tâm của chế độ cộng sản, giam giữ hàng trăm ngàn sĩ quan, viên chức, cán bộ hành chánh VNCH trong các trại cải tạo không có án, cưỡng bức người dân thành phố đi kinh tế mới, cải tạo công thương nghiệp để hợp thức hóa việc cướp bóc tài sản, nhà cửa, vườn tược, đất đai của người dân miền Nam, cướp vàng, xua đẩy người Trung Hoa ra biển, đuổi về nước...

Thay vì lên án, kết tội chế độ CSVN gây ra cuộc nội chiến 1954-1975, cướp được miền Nam bằng vũ lực rồi đưa đất nước đến tình trạng hiện nay, ông Việt có ý định gì khi trút trách nhiệm đó lên đầu người Việt hải ngoại? Hay ông muốn tìm kiếm tín dụng chính trị (political credit) cho một mục đích nào đó, sau này? Hơn nữa, ông lấy tư cách gì để phê phán, kết tội cộng đồng NVHN về những việc họ không có trách nhiệm?

Quyển Sympathizer của ông Việt được giải Pulitzer năm 2016 thuộc dạng Fiction tức là hư cấu, không có thật. Là nhà văn, ông Việt có quyền hư cấu một tác phẩm nhưng khi nhận định tình trạng một xã hội, một đất nước, một cộng đồng, ông Việt cần phải có kinh nghiệm sống thực. Ông không thể hư cấu, tưởng tượng rồi phát ngôn một cách bừa bãi, thiếu hiểu biết, vô trách nhiệm như vậy.

Nếu thông thạo tiếng Việt, chịu khó tìm hiểu tài liệu, báo chí, nói chuyện với các bậc cha anh từng tham dự, đổ máu hoặc bỏ lại một phần thân thể cho cuộc chiến Quốc-Cộng, có thể cuốn Cảm Tình Viên sẽ được viết theo chiều hướng khác và ông Việt sẽ không nhận được giải Pulitzer năm 2016.

Tôi không nghĩ ông Việt là kẻ ăn cháo đái bát, tôi chỉ cho rằng ông là một người Mỹ hoàn toàn từ trong tâm thức, chỉ có gốc, màu da, dòng máu là VN. Nói cho dễ hiểu hơn là ngoài vàng trong trắng như một trái chuối, có được chút danh vọng, địa vị trong xã hội nên khi được VOA phỏng vấn, ông đã đại ngôn về một vấn đề mà ông hoàn toàn thiếu hiểu biết.

Ỷ lại vào giải thưởng Pulitzer, một số tác phẩm văn chương khác cùng với học vị giáo sư đại học, ông Việt chẳng những phê phán, nhận định về cộng đồng người Việt hải ngoại một cách ấu trĩ, thiếu hiểu biết mà còn chỉ trích Do Thái về một cuộc chiến tàn bạo có nguyên do tôn giáo cách đây cả ngàn năm giữa 2 dân tộc Do Thái-Palestine. Đó chính là lý do tổ chức 92NY ở New York của người Do Thái hủy bỏ cuộc nói chuyện có sự tham dự của ông Việt vào ngày 20.10.2023.

Lên án tội ác chiến tranh do một bên gây ra trong bất cứ một cuộc chiến tranh nào, nếu không tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân là một sự thiếu sót trầm trọng, nếu không muốn nói là thiếu đạo đức nhất là khi đã có học vị giáo sư.

Ông sẽ truyền đạt sự thiếu hiểu biết hoặc quan điểm méo mó lệch lạc như thế trong giảng đường đại học Mỹ sao?

Nguyễn Tiến Cường