Vai trò của chính quyền Iran trong các cuộc tấn công khủng bố nhằm vào Israel

Vai trò của chính quyền Iran
trong các cuộc tấn công khủng bố nhằm vào Israel

Tác giả: Naveen Athrappully
Biên dịch: Doanh Doanh

Vài ngày trước cuộc tấn công, Lãnh đạo Tối cao Iran đã kêu gọi xóa sổ ‘chế độ theo chủ nghĩa Phục quốc Do Thái’ mà ông mô tả là ‘căn bệnh ung thư.’

Tổng thống (TT) Iran Ebrahim Raisi chào các đại diện truyền thông sau cuộc họp báo ở Tehran, hôm 29/08/2023. (Ảnh: AFP qua Getty Images)

Nhóm khủng bố Hồi Giáo thực hiện cuộc tấn công bất ngờ vào Israel cuối tuần qua đã nhận được viện trợ và thiết bị từ Iran, quốc gia đã gửi hàng tỷ dollar trong những năm qua cho các lực lượng khủng bố ủy nhiệm của mình, nhằm hướng tới mục tiêu mà họ đã đặt ra là tiêu diệt nhà nước Do Thái.

Hôm 07/10, một cánh quân của Hamas được Iran hậu thuẫn đã phát động một cuộc tấn công vô cớ vào Israel, xâm nhập vào nước này hôm 07/10. Các tay súng đã nổi cơn thịnh nộ trong nhiều giờ, bắn hạ dân thường ở các thị trấn, dọc theo nhiều xa lộ và tại lễ hội âm nhạc techno được tổ chức ở sa mạc gần Gaza. Theo truyền thông Israel, ước tính có hơn 600 người đã thiệt mạng, hàng ngàn người bị thương, và một số lượng công dân và binh sĩ không xác định bị bắt cóc.

Lữ đoàn Izzuddin Al-Qassam (IQB), đơn vị thực hiện vụ tấn công, ca ngợi sự viện trợ của Iran.

“Chúng tôi cảm ơn Cộng hòa Hồi giáo Iran đã cung cấp cho chúng tôi vũ khí, tiền bạc, và các thiết bị khác!” phát ngôn viên của IQB nói trong một video clip được chia sẻ trên mạng xã hội. “Ông ấy đã cung cấp cho chúng tôi hỏa tiễn để tiêu diệt các pháo đài của chủ nghĩa Phục quốc Do Thái và giúp chúng tôi sử dụng hỏa tiễn chống tăng tiêu chuẩn!”

Không rõ tuyên bố này được đưa ra khi nào.

Cuộc tấn công của Hamas diễn ra chỉ vài ngày sau khi lãnh đạo tối cao của Iran, ông Imam Sayyid Ali Khamenei, kêu gọi vũ lực nhằm vào Israel.

“Ông Imam Khomeini từng mô tả chế độ tiếm quyền theo chủ nghĩa Phục quốc Do Thái là một căn bệnh ung thư,” ông nói trong một bài đăng hôm 03/10 trên X (trước đây là Twitter). “Căn bệnh ung thư này chắc chắn sẽ bị xóa sổ dưới bàn tay của người dân Palestine.”

IQB đã chia sẻ các video clip hôm 07/10 cho thấy một số chiến đấu cơ của họ bên trong các địa điểm quân sự của Israel. Đây là nhóm Hamas lớn nhất và được trang bị tốt nhất đang hoạt động ở Gaza và đã tham gia một số cuộc chiến chống lại Israel.

Hamas là một tổ chức khủng bố theo dòng Sunni — một trong những giáo phái lớn của Hồi Giáo, được thành lập vào năm 1988 như một nhánh của Tổ chức Anh em Hồi giáo lớn hơn.

Iran sử dụng Hamas, vốn đang đóng quân tại Dải Gaza, để tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào Israel. Với sự giúp đỡ của Tehran, Hamas đã xây dựng một mạng lưới đường hầm dài trong khu vực và nằm dưới khu vực biên giới giữa Israel và Gaza, để cất giấu vũ khí cũng như để giam giữ thường dân Israel bị bắt cóc.

Ông Saleh al-Arouri, phó trưởng ban chính trị của Hamas, nói với Al Jazeera trong một cuộc phỏng vấn rằng, có số lượng binh sĩ Israel bị bắt trong cuộc tấn công ngày 07/10 đã đủ để buộc chính quyền Israel phải trả tự do cho toàn bộ tù nhân Palestine mà họ đang giam giữ.

Ông nói: “Những tù nhân của chúng tôi bị giam giữ trong các nhà tù [Israel], sự tự do của họ là rất quan trọng. Những gì chúng tôi có trong tay sẽ khiến toàn bộ tù nhân của chúng tôi được trả tự do. Cuộc chiến này càng kéo dài thì số tù nhân sẽ càng gia tăng.”

Sự ủng hộ mà Iran dành cho Hamas và Hezbollah

Theo tổ chức nghiên cứu bất vụ lợi có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn, Quỹ Bảo vệ các Nền dân chủ (FDD), các nhà lãnh đạo Iran có thái độ vô cùng thù địch với Israel và đã nhiều lần tuyên bố sẽ xóa đất nước này ra khỏi bản đồ thế giới, đã tổ chức nhiều cuộc họp trong vài tháng qua, kêu gọi hành động thống nhất và đổi mới chống lại Israel.

Những kẻ tấn công giương cờ của nhóm khủng bố Kataib Hezbollah đang phóng hỏa tài sản trước khuôn viên Đại sứ quán Hoa Kỳ, ở Baghdad, Iraq, vào ngày 31/12/2019. (Ảnh: Khalid Mohammed/AP)

Theo một bài đăng hôm 07/10 của tổ chức bất vụ lợi FDD, ông Hussain Abdul-Hussian, một nhà nghiên cứu của FDD, cho biết, “Kể từ năm 1992, nhà cầm quyền ở Iran đã đầu tư hàng tỷ dollar để cung cấp tiền mặt, vũ khí, và huấn luyện cho Hamas, tổ chức này đã công khai hợp thành liên minh với giới lãnh đạo Iran. Cả hai bên không chỉ cùng chung hệ tư tưởng Hồi Giáo cực đoan mà còn có niềm tin rằng Israel cần phải bị tiêu diệt.”

“Các sự kiện đang diễn ra ở miền nam Israel là hậu quả của việc chế độ Iran cung cấp vũ khí và tài trợ lâu dài cho các tổ chức khủng bố của Palestine đang hoạt động ở Dải Gaza,” Nhà phân tích nghiên cứu Joe Truzman của FDD cho biết. “Iran cũng đã tăng cường viện trợ cho các tổ chức khủng bố ở nhiều khu vực khác, gồm Lebanon, Bờ Tây, Syria, Iraq, và Yemen.”

Sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel, Hezbollah, nhóm phiến quân được Iran hậu thuẫn ở Lebanon, đã nhắm mục tiêu vào các vị trí quân sự của Israel trong khu vực Trang trại Shebaa đang tranh chấp, tuyên bố rằng hành động này được thực hiện “vì tình đoàn kết” với người dân Palestine. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đáp trả bằng cách tấn công các mục tiêu Hezbollah ở Lebanon.

Hezbollah là một tổ chức chiến binh của một giáo phái Hồi Giáo lớn khác của người Shia. Tổ chức này được thành lập trong cuộc nội chiến 1975–1990 ở Lebanon, do Vệ binh Cách mạng Hồi Giáo Iran thành lập năm 1982 để mở rộng hệ tư tưởng Hồi Giáo và chống lại các lực lượng Israel xâm chiếm Lebanon.

Hôm 07/10, Hezbollah cho biết họ đã “liên lạc trực tiếp” với các thủ lĩnh của các nhóm “kháng chiến” ở Palestine, gọi cuộc tấn công của Hamas ở Israel là “phản ứng quyết định đối với việc Israel tiếp tục chiếm đóng và là một thông điệp gửi tới những người đang tìm cách bình thường hóa bang giao với Israel,” theo Reuters.

“Iran đã xây dựng một mạng lưới với tối thiểu 19 nhóm vũ trang ở biên giới Israel, bao gồm cả ở Gaza, Bờ Tây, Lebanon, và Syria,” FDD khẳng định, dựa trên theo dõi của họ.

Các tổ chức lớn nhất trong số này là Hamas và Hezbollah. FDD tuyên bố rằng hằng năm Iran gửi khoảng 100 triệu USD cho Hamas và 700 triệu USD cho Hezbollah.

Vai trò của chính phủ Tổng thống Biden

Tổng thống (TT) Joe Biden đã lên án cuộc tấn công của Hamas vào Israel.

Ông nói trong một tuyên bố: “Hoa Kỳ lên án mạnh mẽ cuộc tấn công kinh hoàng nhằm vào Israel của những kẻ khủng bố Hamas từ Gaza.”

“Israel có quyền bảo vệ chính mình và người dân của mình. Hoa Kỳ cảnh báo bất kỳ bên nào thù địch với Israel muốn mưu cầu lợi ích trong tình huống này. Sự ủng hộ từ chính phủ của tôi đối với an ninh của Israel là rất vững chắc và không lay chuyển.”

Hệ thống chống hỏa tiễn Iron Dome của Israel chặn hỏa tiễn phóng từ Dải Gaza, nhìn từ Ashkelon ở miền nam Israel, hôm 08/10/2023. (Ảnh: Amir Cohen/Reuters)

Trong khi đó, cựu TT Donald Trump đổ lỗi cho các chính sách của TT Biden về vụ tấn công.

“Ông Joe Biden đã phản bội Israel,” ông nói trước đám đông hôm 07/10 tại Cedar Rapids, Iowa. “Tôi đã lường trước sẽ có chiến tranh ở Israel ngay sau khi có thông báo rằng ông Joe Biden đã chuyển 6 tỷ USD cho Iran.”

Ông Trump nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ và Israel cần “một liên kết đối tác vô cùng mạnh mẽ.”

6 tỷ USD mà ông Trump nhắc đến là nguồn quỹ của Iran bị phong tỏa tại Hàn Quốc. Kể từ năm 2019, số tiền đã được giữ ở quốc gia Á Châu này sau khi Hoa Kỳ áp đặt lệnh trừng phạt đối với Tehran. Chính phủ TT Biden gần đây đã ký một thỏa thuận với Iran để cấp cho Tehran quyền tiếp cận số tiền 6 tỷ USD, đổi lấy việc thả năm con tin người Mỹ.

Ông Trump đã cảnh báo hồi tháng Tám, “Quyết định này thực sự quá nguy hiểm. Ông Biden đang trao 6 tỷ USD cho quốc gia tài trợ khủng bố hàng đầu thế giới. … Khoản tiền chuộc của ông Biden sẽ ngay lập tức được sử dụng để gây ra bạo lực, đổ máu, và hỗn loạn trên khắp Trung Đông và trên toàn thế giới, cướp đi sinh mạng của vô số người vô tội.”

Sau vụ tấn công chí mạng này, hành động của TT Biden nhằm dỡ phong tỏa đối với 6 tỷ USD tài sản của Iran đang bị chỉ trích nặng nề.

“Một tháng trước, ông Trump đã dự đoán rằng 6 tỷ USD mà ông Biden đưa cho Iran sẽ được sử dụng cho các cuộc tấn công khủng bố trên khắp Trung Đông và đặc biệt là bắt cóc,” người dẫn chương trình truyền hình theo phái bảo tồn truyền thống Jack Posobiec cho biết trong một bài đăng hôm 07/10 trên X. “Đây chính xác là những gì chúng ta đang chứng kiến ở Israel sáng nay.”

“Israel hiện đang bị tấn công bởi những kẻ khủng bố Hamas do Iran hậu thuẫn,” Thống đốc Florida Ron DeSantis cho biết trong một bài đăng trên X hôm 07/10. “Iran đã giúp viện trợ cho cuộc chiến nhắm vào Israel này và các chính sách dễ dãi với Iran của ông Joe Biden đã giúp họ tiền vào đầy kho.”

Theo FDD, các chính sách của chính phủ TT Biden đã “củng cố và khuyến khích” chế độ ở Iran. Trong khi các quan chức của TT Biden tuyên bố rằng ngân quỹ 6 tỷ USD chỉ có thể được sử dụng cho mục đích nhân đạo, thì Tổng thống Iran Ebrahim Raisi lại nói rằng nước này sẽ chi tiền theo cách họ cho là phù hợp.

FDD cho biết: “Bất chấp điều đó, tiền có thể thay thế được, vì vậy số tiền mà Iran nhận được sẽ giúp lưu thông các nguồn ngân sách khác để tài trợ cho khủng bố.”

Lập trường của Saudi Arabia và Trung Quốc

Cuộc tấn công của Hamas dẫn đến việc Israel phải tuyên bố tình trạng chiến tranh, làm phức tạp thêm nỗ lực của Hoa Kỳ trong việc làm cầu nối cho một thỏa thuận giữa Saudi Arabia và Israel.

Người dân đánh giá thiệt hại trên một con phố ở Tel Aviv, sau khi con phố này bị trúng hỏa tiễn do phiến quân Palestine bắn từ Dải Gaza hôm 07/10/2023. (Ảnh: Jack Guez/AFP qua Getty Images)

Trong một tuyên bố sau vụ tấn công, Saudi Arabia đã đưa ra giải pháp là ủng hộ Palestine, tuyên bố rằng tình hình trong khu vực có thể leo thang “do tiếp tục bị chiếm đóng, việc tước đoạt các quyền hợp pháp của người dân Palestine và việc lặp lại các hành động khiêu khích có hệ thống nhắm vào sự thánh khiết của họ,” theo The Times of Israel.

Ông Joost Hiltermann, Giám đốc Nhóm nghiên cứu Khủng hoảng Quốc tế khu vực Trung Đông, nói với Barron’s trong một cuộc phỏng vấn rằng, cuộc tấn công của Hamas có thể một phần được gây ra do lo ngại về việc “có khả năng khiến sự nghiệp chính nghĩa của người Palestine bị gạt ra bên lề hơn nữa trong mắt người Palestine” nếu quá trình bình thường hóa bang giao giữa Saudi-Israel diễn ra.

Ông nói, với việc Israel phản ứng mạnh mẽ, các quốc gia Ả Rập có thể cảm thấy buộc phải có lập trường cứng rắn hơn trong việc chống lại Israel để ủng hộ tình cảm của công chúng.

Ông cho biết, “Nếu tất cả điều đó xảy ra, thì tôi sẽ thấy trước một kịch bản, giống như chúng ta có hòa bình lạnh giữa Israel và Jordan, giữa Israel và Ai Cập, chúng ta kết thúc bằng một mối bang giao nguội lạnh giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và có thể là sự chậm trễ, chí ít là về bất kỳ loại thỏa thuận nào giữa Israel và Saudi Arabia.”

Trong khi đó, tuyên bố của chính quyền Trung Quốc về vụ tấn công đã khiến các quan chức Israel khó chịu.

Hôm 07/10, Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi hai bên giữ bình tĩnh, nhấn mạnh rằng việc giải quyết xung đột có thể đòi hỏi phải “thực hiện giải pháp hai nhà nước và thành lập một Nhà nước Palestine độc lập,” theo Reuters.

Đáp lại, ông Yuval Waks, một quan chức cao cấp tại Đại sứ quán Israel ở Bắc Kinh, nói rằng họ mong đợi sẽ thấy ở Trung Quốc một “sự lên án mạnh mẽ hơn” đối với Hamas.

Ông Waks nói, “Khi người dân đang bị sát hại, tàn sát trên đường phố, đây không phải là lúc kêu gọi giải pháp hai nhà nước.”

Tác giả: Naveen Athrappully
Biên dịch: Doanh Doanh

----------